رضا آقاپور، مجری طرح احداث اسکله ۵۰۰۰ تنی قشم، درباره ابعاد عملیاتی طرح و مراحل پروژه مورد اشاره توضیح می دهد: در مطالعات اولیه دو راهکار اصلی برای برون رفت از چالش های این پروژه اتخاذ شد. نخست آنکه با عملیات لایروبی، زمینه پهلوگیری شناورهای بزرگ تر فراهم شود که با توجه به شرایط محل و مطالعات انجام شده، این راهکار، مناسب تشخیص داده نشد.
اما راهکار دیگر این بود که پیشروی به طول 150 متر در دریا انجام شود تا بتوانیم عمق مورد نیاز برای پهلوگیری کشتی های ۵۰۰۰ تنی را فراهم کنیم؛ بنابراین اقدام هایی که قرار است برای این پروژه از سوی واحد مربوطه انجام شود، مشتمل بر پیشروی به طول ۱۵۰ متر در دریا و احداث یک سکوی عملیاتی با دو دلفین پهلوگیری و چهار دلفین مهاری به انضمام تاسیساتی است که در پسکرانه احداث می شود. بخش پسکرانه هم شامل احداث سوله تلمبه خانه آب آتش نشانی، ساختمان آتش نشانی، اتاق کنترل و دو دستگاه مخزن آب آتش نشانی است.
وی می افزاید: در عملیات پیشروی به عمق، برای اینکه احتمال آسیب به محیط زیست به کمترین حد ممکن کاهش یابد، از روش شمع و عرشه استفاده می شود. یعنی شمع های فولادی کوبشی که تعداد آن حدود ۷۳ شمع تخمین زده شده، نصب، سپس عرشه بتنی روی آنها مستقر می شود. تجهیزات مهم این پروژه شامل ۳ دستگاه بازوی بارگیری ۶ اینچ، ۳ دستگاه پمپ دیزل آب آتش نشانی، لوله کشی سیستم آب آتش نشانی، لوله کشی برای انتقال مواد نفتی از کشتی به مخازن موجود در پسکرانه، ۴ عدد فندر که در لبه عرشه اسکله نصب می شود، ۶ عدد قلاب مهار کشتی و تجهیزات مکانیکی برقی و ابزار دقیق است.
مجری طرح احداث اسکله ۵۰۰۰ تنی قشم میزان اعتبار این طرح برای سرمایه گذاری در بخش ریالی را 2700 میلیارد ریال و در بخش ارزی 3/3 میلیون یورو عنوان کرده و با بیان اینکه این طرح هم اکنون در مرحله تجهیز کارگاه و به موازات آن بررسی و صحه گذاری مدارک پروژه از سوی پیمانکار است، اظهار می کند: تمام تجهیزات این پروژه از جمله بازوهای حساس بارگیری که پیش از این از خارج تهیه می شد، ساخت داخل است. در پروژه بندر صادراتی ماهشهر تجربه نصب و تعمیر این قبیل بازوها را به دست آوردیم که در طرح احداث اسکله ۵۰۰۰ تنی قشم از آن تجربه ها بهره مند خواهیم شد.
این پروژه نخستین تجربه شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران در نوع خود است که بی نیاز از مشاور بوده و با دانش کارشناسان داخلی شرکت اجرا می شود. اما درباره زمان تحویل باید گفت که طبق برنامه مصوب، زمان طرح ۱۸ ماه پیش بینی شده که از هنگام ابلاغ شروع به کار تاکنون، مطابق برنامه زمان بندی پیش رفته و تمام تلاش خود را خواهیم کرد که در کنار حمایت مدیریت ارشد شرکت، طرح در موعد مقرر به پایان برسد.
انتقال نفت خام ترش به پالایشگاه ها
خط لوله انتقال نفت خام ترش سبزآب - ری یکی دیگر از طرح های در دست اجرای شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران است. این طرح که برای انتقال نفت خام ترش از مسیر تلمبه خانه های سبزآب، تنگ فنی، آسار، پل بابا، رازان و شازند به ری طراحی و تعریف شده، هدف اصلی آن انتقال نفت خام ترش از مناطق نفت خیز به تاسیسات مرتبط است. این پروژه بنا به دلایلی در حال حاضر از تلمبه خانه سبزآب در نزدیک اندیمشک تا تلمبه خانه شازند را شامل می شود و به درخواست بهره بردار، بخش شازند تا ری از شرح کار پروژه خارج شده است.
محمد سکاکی، مجری طرح خط لوله نفت خام ترش سبزآب- ری درباره کلیات این طرح می گوید: طول این پروژه ۳۴۱ کیلومتر است که ۱۰۲ کیلومتر آنکه مسیر سبزآب تا تنگ فنی را شامل می شود با خط لوله به قطر ۳۰ اینچ و 239 کیلومتر باقیمانده از طرح مذکور با خط لوله 26 اینچ، تنگ فنی تا شازند را پوشش می دهد.
خطوط لوله به کار برده شده در طرح سبزآب- ری دارای استاندارد نیس است که تامین آن از شرایط ویژه ای برخوردار است. در حال حاضر ۱۱۰ کیلومتر از لوله های مورد نیاز خط، از سوی شرکت پتروآهن فردوس تامین شده و با تلاش دست درکاران و مدیران شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت، تختال مابقی آن از شرکت فولاد مبارکه اصفهان تهیه می شود؛ بنابراین مطابق برنامه زمانی که شرکت پیمانکار پروژه اعلام کرده، امیدواریم تا پایان سال کل لوله های پروژه تحویل داده شود.
مجری طرح خط لوله نفت خام ترش سبزآب- ری ادامه می دهد: احداث خطوط انتقال نیرو و پست های برق مربوطه در ایستگاه های سبزآب، تنگ فنی و آسار به ترتیب شامل ۳ پست انتقال برق ۱۳۲ کیلوولت به انضمام ۳۰ دکل در طول ۵ کیلومتر، یک پست ۶۳ کیلوولت به همراه ۱۰۲ دکل در طول ۲۰ کیلومتر و در نهایت برای تلمبه خانه آسار نیز یک پست ۶۳ کیلوولت همراه با۷۶ دکل در طول ۱۵ کیلومتر است؛ بنابراین ۱۴ گستره در فاز اجرایی طرح خط لوله نفت خام ترش سبزآب- ری مشتمل بر پست های انتقال در ۳ فاز، تلمبه خانه ها در ۶ فاز و لوله گذاری در ۵ فاز تعریف و طراحی شده است.
سکاکی به تحریم های ناعادلانه بین المللی اشاره و از آن به عنوان عاملی به منظور چالش در بخش تامین کالا و متعاقب آن دیرکرد اتمام پروژه یاد کرده و می افزاید: با تدابیری که در دوره جدید مدیریت شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت اتخاذ شده، امیدواریم که در سال ۱۴۰۲ تمام کالاهای مورد نیاز تامین شود و پروژه به بهره برداری برسد .
وی در ادامه عنوان می کند: با توجه به اینکه اولویت پروژه های شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران استفاده از ظرفیت های داخلی در تمام مراحل است، از این رو ۹۸ درصد این پروژه ها با بهر ه گیری از توانمندی های کشور انجام می شود. در بخش تامین کالا هم از ظرفیت سازندگان داخلی استفاده می کنیم.
در بحث ساخت لوله های مخصوص انتقال نفت خام ترش، تجربه سازندگان داخلی قابل استناد است که از تهیه تختال آن گرفته تا ساخت ورق تماما به دست صنعتگران ایرانی انجام می شود. امیدواریم با گسترش و افزایش واحدهای صنعتی هرچه زودتر شاهد شتاب گرفتن پروژه های خط لوله باشیم.
احداث خط لوله رفسنجان-یزد با بازگشت سرمایه 6 سال
طرح احداث خط لوله رفسنجان-یزد شامل توسعه مراکز انتقال نفت رفسنجان-یزد و احداث یک خط لوله است که ادامه خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس به رفسنجان بوده و با هدف تقلیل انباشت فرآورده در مبادی تولید منطقه بندرعباس (شامل پالایشگاه های بندرعباس، ستاره خلیج فارس و در آینده شهید سلیمانی) و انتقال فرآورده های این مجموعه به نقاط مرکزی کشور ساخته می شود. طول این خط جمعا ۲۲۸ کیلومتر است که پس از احداث، ظرفیت انتقال فرآورده در این مسیر را از ۸۷ به ۱۱۵ هزار بشکه ارتقا می دهد. در حال حاضر دو رشته خط لوله به قطر۱۶اینچ و یک رشته خط لوله به قطر ۲۰ اینچ در این مسیر موجود است و نیز یک خط جدید بین مهریز و یزد دیده شده و افزون بر آن به منظور هرگونه انشعابات احتمالی، احداث تاسیسات جدیدی نیز در رفسنجان پیش بینی شده است.
حمیدرضا یداللهی، مجری طرح احداث خط لوله رفسنجان- یزد پیرامون هزینه کرد این طرح و دوره بازگشت سرمایه آن می گوید: هزینه های پیش بینی شده این طرح بالغ بر 2هزار میلیارد تومان برآورد شده که انتظار می رود سرمایه گذاری انجام شده در بازه زمانی شش سال بازگشت داده شود.
همچنین برای اجرایی کردن طرح، دو فراخوان مناقصه هریک به صورت جداگانه برای تامین لوله ها و تعیین پیمانکار اجرایی EPC اعلام شد تا پس از انجام روال قانونی و حقوقی، پیمانکاران مورد نظر انتخاب و دعوت به انعقاد قرارداد شوند. زمان طول پیمان ، سه ساله پیش بینی شده تا در سریع ترین زمان ممکن، این مسیر وارد سرویس دهی شود.
وی کاهش حمل ونقل جاده ای و ریسک تصادفات، پایداری و ایمنی انتقال و در نهایت توجه به الزام های زیست محیطی را از اهم مزیت های این طرح برشمرده و با بیان اینکه به دلیل فرسودگی خط موجود، ریسک آلایندگی محیط زیست افزایش یافته است، عنوان می کند: در مرکز انتقال نفت رفسنجان، افزون بر نصب سه دستگاه پمپ با توان ۲/۲ مگاوات در کنار دو دستگاه بوسترپمپ، ارتقای سیستم آتش نشانی و اطفای حریق نیز در دستور کار قرار دارد؛ این در حالی است که در مرکز انتقال نفت یزد سه دستگاه پمپ یک مگاواتی و یک سیستم کنترل و نشت یاب نصب خواهد شد.
افزون بر این سیستم نشت یاب هوشمند، روی خطوط لوله های رفسنجان- یزد و یزد- نائین(که از سوی شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران احداث شده است) نصب و اجرایی می شود.
مجری طرح احداث خط لوله رفسنجان- یزد در ادامه به ابعاد و زوایای عملیات اجرایی این طرح اشاره و تصریح می کند: در عملیات اجرایی این طرح بیش از ۶۰۰ هزار مترمکعب خاکبرداری و ۳۰ کیلومتر مسیرسازی جدید پیش بینی شده است.
۱۷۸ کیلومتر تعویض خط و ۵۲ کیلومتر احداث خط جدید بدون نیاز به تحصیل اراضی هم از دیگر اقدام هایی است که در دستور کار احداث خط لوله رفسنجان- یزد در نظر گرفته شده است، ضمن اینکه سراسر طول خط مجهز به سیستم نشت یاب اتوماتیک و حفاظت کاتدی خواهد شد.
یداللهی عنوان می کند: مطابق با برنامه تدوین شده، روند کار این طرح تا پایان امسال به مرحله اجرا در می آید. با توجه به ظرفیت بالقوه سازندگان داخلی لوله در این سایز، امیدواریم ساخت سفارش ها در زمان مقرر انجام و تحویل داده شود. از این رو به نظر می رسد اجرای این پروژه که با بهره گیری از ظرفیت های داخلی و توان فنی کشور انجام می شود، زودتر از موعد پیش بینی شده خاتمه یابد.
برآیند حاصل از این گزارش حاکی از آن است که نقطه قابل اتکا در اجرای تمام طرح های شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران حضور چشمگیر سازندگان و شرکت های داخلی است.صنعتگران نفت در سایه رویکرد حمایتی توانسته اند به موفقیت های زیادی دست یابند که این موفقیت ها و دستاوردها در شرایط کارشکنی های ظالمانه علیه ایران با تلاشی ستودنی، زمینه های اعتلای صنعت نفت و رسیدن به مرز خودکفایی را رقم زده و با دستیابی به سرمایه خودباوری، صنعت سرنوشت ساز نفت را به سوی توسعه پایدار و تعالی سوق داده است.