پیشتازی پژوهشگاه صنعت نفت در تعامل با فناوران
نوبت شکوفایی دانش بنیان است
مشعلپژوهشگاه صنعت نفت از سال های گذشته تا امروز تلاش زیادی برای توسعه فناوری در صنعت نفت داشته است و امروز با اقدام های انجام شده می تواند مدعی آن باشد که در زمینه توسعه حوزه های دانش بنیان و فناوری در صنعت نفت پیشرو و ممتاز بوده است. تاسيس مرکز نوآوري و فناوری با هدف تکميل زنجيره توليد و تجاری سازی فناوري، یکی از مهم ترین اقدام های این مجموعه بوده که امروز در سایه تاکیدهایی که بر حوزه دانش بنیان ها وجود دارد، به مرحله پروژه های تحقیقاتی و اجرایی هم رسیده است. مرکز نوآوری پژوهشگاه صنعت نفت با هدف حمایت از شرکت های دانش بنیان و استارتآپ ها و دانشجویان و طرح های تحقیقاتی شروع به کار کرده و در ارتباط با زیرمجموعه های صنعت نفت و سیار شرکت های خصوصی و به ویژه دانشگاه ها و مراکز علمی توانسته است ارزش افزوده بيشتري را براي صنعت نفت ایجاد کند و در این مسیر الگوی سایر بخش ها هم باشد.
پروژه های دانش بنیان اجرا شده
پژوهشگاه صنعت نفت از دو سال قبل مرکز نوآوری خود را در فاز نخست و در فضایی به وسعت 400 مترمربع فعال و کار خود را با 10 گروه استارت آپی فعال در حوزه انرژی و به ویژه نفت و گاز آغاز کرد. این مرکز، مجموعه ای شبکه محور است و باید سایر مراکز نوآوری وابسته به این مرکز به تدریج ایجاد شوند یا در ارتباط با آن قرار گیرند تا به نقطه مطلوب خود برسد. اگرچه شروع به کار این مجموعه در دوره محدودیت های کرونایی بود، اما مرکز نوآوری پژوهشگاه صنعت نفت توانست به عنوان اولین مرکز نوآوری نفت و انرژی با 4 شتاب دهنده مطرح این حوزه قراردادهای همکاری منعقد کند و تعدادی از آنها را به مرحله سرمایه گذاری برساند. پروژه هایی که تاکنون شتاب دهنده های دانش بنیان به نتیجه رسانده اند، در حوزه «آب»، «توسعه غشاهای میکرو فیلتراسیون با حفرات متغیر» و «استفاده از سیستم های زمین گرمایی» بوده است.
پژوهشگاه صنعت نفت شرکت های دانش بنیان را از نظر سطح آمادگی فناوری تولید شده، ترکیب اعضا، طرح کسب و کار آنها، FS و مطالعات بازار آنها، درخواست های شرکت ها از مرکز نوآوری و میزان موفقیت آنها در بازار، مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهد. از آنجا که ایجاد مرکز نوآوری و فناوری پژوهشگاه صنعت نفت همزمان با اجرای طرح میزبانی از دانشجویان بوده است ، این همزمانی توانسته است تعداد قابل توجهی از نخبگان صنعت نفت را در قالب های انفرادی و گروهی به سمت پژوهشگاه صنعت نفت جذب کند و روند رو به رشد آن مورد توجه مسؤولان صنعت نفت است.
حالا جعفر توفیقی، رئیس پژوهشگاه صنعت نفت در گفت وگو با «مشعل» در توضیح همکاری های صورت گرفته با شرکت های دانش بنیان می گوید: همکاری های این مجموعه با دانش بنیان ها به بیشترین و مستقیم ترین سطح رسیده است.
او افزود: همکاری پژوهشگاه با دانشگاه ها و شرکت های دانش بنیان ها مستقیم شده است و شبکه همکاری میان این دو بخش وجود دارد و در این میان، هسته مرکزی، پژوهشگاه صنعت نفت است؛ به طوری که در بیشتر موارد حضور مستقیم داریم، اما در برخی مواقع از دانشگاه ها و مراکز پژوهشگاهی کمک می گیریم.
توفیقی با اشاره به مرکز نوآوری پژوهشگاه که زمان زیادی از راه اندازی آن نمی گذرد، گفت: در حال حاضر 4 شتاب دهنده در حوزه انرژی با ما همکاری می کنند و حدود 25 استارت آپ در این مرکز مستقر و فعال هستند، همچنین تاکنون از بین این موارد سه پروژه فعال شده و در حال انجام است.
رئیس پژوهشگاه صنعت نفت تاکید کرد: با توجه به اقدام های صورت گرفته در این مدت و تاکیدی که روی حوزه دانش بنیان ها وجود دارد، زمینه برای این همکاری با شرکت های دانش بنیان ها بیشتر خواهد شد.
وی همچنین در توضیح فعالیت های مرکز نوآوری پژوهشگاه صنعت نفت به نمونه های مشابه این مراکز در کشورهای در حال توسعه و پیشرفته مانند چین، مالزی، سنگاپور، کره جنوبی اشاره کرد و گفت: مهم ترین ویژگی این مراکز نوآوری، آن است که پلتفرمی برای جذب ذهنیت های خلاق و نوآور و کارآفرینان دانشگاهی و غیردانشگاهی و فرصت دادن و پشتیبانی از آنها برای خلق ایده های جدید و تجاری کردن آن ایده هاست. مثال های زیادی در دنیا می بینیم که شرکت های نوپا توانسته اند اقتصاد آن حوزه را تغییر دهند. شرکت های نوپا فناور و دانش بنیان توانسته اند یک اقتصاد چند صد میلیارد دلاری را در دنیا فقط به اعتبار فکر و ایده خود ایجاد کنند.
توفیقی با تاکید بر اینکه اقتصاد دنیا از طریق ایده های نو و تجاری کردن ایده ها می چرخد و صنعتی همچون صنعت نفت نیاز به ایده های نو و جدید دارد، افزود: گسترش پارک ها و مراکز و شهرک های علم و فناوری و نوآوری و اکوسیستم ها و استارت آپ ها امروز یکی از مهم ترین رویکردهای صنایع بزرگ است.
وی ادامه داد: صحبت از یک مرکز نوآوری به این معناست که می خواهیم تمام بازیگران زنجیره علم تا صنعت، علم تا اقتصاد، علم تا توسعه را یکجا جمع کنیم، یعنی دانشگاهی که دانش بنیان تولید می کند، حلقه های بعدی آن مشخص باشد.
توفیقی با تاکید بر اینکه مراکز نوآوری عمدتا هم به حضور و توانمندی جوانان کارآفرین و بااستعداد اتکا دارد، افزود: تعداد قابل توجهی از دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا در قالب های مختلف با پژوهشگاه صنعت نفت همکاری دارند؛ این همکاری دوسویه و مشترک تاکنون با استقبال زیادی همراه بوده است.
همکاری های مشترک با دیگر مجموعه های دانش بنیان
موضوع توسعه شرکت های دانش بنیان به عنوان یکی از اولویت های صنعت نفت در این سال ها مورد توجه بوده و وزیر نفت تاکنون ضمن برگزاری جلسات و دیدارهای مختلف با دانش بنیان ها تلاش کرده است زمینه فعالیت این مجموعه ها را بیشتر از قبل فراهم کند.
جواد اوجی با اشاره به چالش های صنعت نفت در بخش های بالادست و پایین دست افزود: امروز اگر قرار است تحولی در این صنعت رخ دهد، بحث سرمایه انسانی متخصص و موضوع استفاده از توانمندی شرکت های دانش بنیان توأمان بسیار اهمیت دارد. زمینه استفاده از توانمندی شرکت های دانش بنیان در صنعت نفت مهیاست و بی شک وزارت نفت از این شرکت ها حمایت می کند.
وی تاکید کرد: به معاونان و مدیران شرکت های زیرمجموعه وزارت نفت نیز گفته ام که باید نیازهای صنعت را روی میز بگذاریم و از دانش بنیان ها دعوت کنیم؛ بی تردید این شرکت ها می توانند تحول بزرگی در صنعت نفت و کاهش هزینه ها، افزایش محصولات و بهره وری بالاتر رقم بزنند.در همین زمینه، مجموعه های مختلفی در صنعت نفت تاکنون تلاش کرده اند همکاری های خود با دانش بنیان ها را توسعه دهند. تفاهم نامه معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری با وزارت نفت با هدف توسعه زیست بوم نوآوری و فناوری صنعت نفت و برای گسترش بهره گیری از ظرفیت شرکت های دانش بنیان و استارت آپ ها، تفاهم نامه پژوهشگاه صنعت نفت با شرکت های فناور و دانش بنیان، برگزاری جلسات هم اندیشی به منظور رفع موانع فعالیت و تولید دانش بنیان ها با شرکت ملی نفت از جمله اقدام های مهم و اساسی در این دوره کوتاه بوده اند.
در حاشیه بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی هم که به مدت چهار روز (23 تا 26) در اردیبهشت ماه امسال برگزار شد، نشست های تخصصی متعددی بین شرکت های زیرمجموعه صنعت نفت، دانشگاه ها صنعت نفت و پژوهشگاه صنعت نفت با مجموعه های دانش بنیان برگزار شد و در این نشست ها افزون بر انعقاد تفاهم نامه های مختلف، موضوع های مورد نظر شرکت ها و موانع پیش روی آنها با حضور مسؤولان اجرایی به نقد بررسی گذاشته شد تا جاده همکاری های مشترک هموارتر شود.