گفت و گو با بانوی فعال محیط زیستی در پژوهشگاه صنعت نفت
زمین پاک، رویدادی مهم بعد از 50 سال
مشعل تخریب فزاینده محیط زیست و مقابله با آثـار و پیـامدهای مـنفی آن به عنوان یکی از مهم ترین موضوع ها در آستانه هزاره سوم مطرح شده و در حال حاضر تمام توجهات جوامع مختلف به این مسأله اختصاص یافته است. رشد بی رویه جمعیت، توسعه شـهرنشینی، ظـهور فـناوری های جدید و تغییر در عادت ها و الگوهای مصرف از یک طرف و مـحدودیت های اسـتفاده از منابع طبیعی از سوی دیگر، افزون بر به وجود آوردن انواع معضلات پیچیده در کیفیت زندگی انسان، موجب بروز انواع ناسازگاری های زیـست مـحیطی شده است. به دلیل اهمیت این موضوع تمام صنایع از جمله نفت نیز توجه و رسیدگی به امور محیط زیست را سرلوحه کار خود قرار داده است. از این رو با ناهید اعتماد، مسؤول طرح پردیس انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت و فعال محیط زیست گفت وگویی انجام داده ا یم که در ادامه می خوانید :
لطفا در ابتدا بفرمایید که چگونه به محیط زیست و فعالیت در آن علاقه مند شدید؟
سال 1369 با مدرک کارشناسی شیمی به صنعت نفت آمدم و بر اساس نوع کار و علاقه خود به صنعت نفت، بعد از گذراندن مراحل مصاحبه و آزمون های ورودی، وارد پژوهشگاه صنعت نفت شدم و فعالیت خود را در پژوهشکده شیمی شروع کردم.
حدود 13-12 سال پیش، موقعیتی برای بنده پیش آمد که برای ادامه تحصیل به استرالیا رفتم. آن موقع بود که تحصیل خود را در رشته مهندسی محیط زیست دانشگاه تکنولوژی سیدنی آغاز کردم.
از آن زمان به بعد، علاقه خاصی به مدیریت محیط زیست پیدا کردم و بعد از اتمام درس، به پردیس انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت آمدم.
طی سال های اخیر، اهم فعالیت ها درحوزه محیط زیست بود که نزدیک به 40 پروژه تحقیقاتی را در زمینه مهندسی و مدیریت محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت انجام دادم و از سال 1399 نیز فعالیت خود را در خصوص پروژه های بین المللی که وابسته به کنوانسیون های محیط زیستی است، آغاز کردم. ضمن اینکه برای نخستین بار در کشور توانستیم اعتباراتی را که در سطح بین المللی به کنوانسیون های محیط زیستی داده می شود، برای پژوهشگاه صنعت نفت نیز بگیریم. از این رو با پروپوزال و کارهایی که در این زمینه انجام داده بودیم، دو قرارداد فی مابین برنامه محیط زیست سازمان ملل، پژوهشگاه صنعت نفت و وزارت امور خارجه بسته شد. این دو قرارداد در زمینه دو کنوانسیون محیط زیست است. پروژه اول با عنوان اجرای کنوانسیون میناماتا در خصوص مدیریت جیوه در صنعت پتروشیمی جمهوری اسلامی ایران است که اواخر سال گذشته با موفقیت به پایان رسید و پروژه دوم نیز همسو با اجرای کنوانسیون های محیط زیستی در صنعت نفت کشور، در زمینه تولید محصول پاک است که در این قرارداد متعهد شده ایم از تکنیک های تولید محصول پاک در پایلوت جزیره لاوان استفاده کنیم. این پروژه سه ساله بود که امسال به اتمام می رسد.
این دو طرح بین المللی، از مهم ترین دستاوردهای کار بنده طی مدت زمان خدمتم در صنعت نفت بوده است.
در مورد چرایی نامگذاری روز زمین پاک بگویید؟
روز جهانی زمین پاک که هر سال در دوم اردیبهشت برگزار می شود، یک جنبش محیط زیستی است که با هدف آگاهی و آموزش تمامی جوامع در زمینه مسائل زیست محیطی نامگذاری شده است. توسعه صنایع در چند دهه اخیر باعث شده، آلودگی های زیادی به زمین برسد که این آلودگی ها تخریب زمین را به همراه دارد و مشکلات زیادی را برای زمین به وجود می آورد. بحران محیط زیستی و تغییرات آب و هوایی، آلودگی پلاستیک ها و انقراض گونه های در معرض خطر باعث شده روزی به نام زمین پاک نامگذاری شود که هر ساله شعارهایی مانند احیای زمین و افزایش بهره وری در زمینه توسعه پایدار مطرح می شود.
روزجهانی زمین پاک که بعد از گذشت 50 سال همچنان یک رویداد مهم جهانی محسوب می شود و هر ساله برگزاری برنامه ها و رویدادهای متعددی را در سراسر جهان به ارمغان می آورد، گاهی به یک روز ختم نشده و هفته ای را به نام هفته زمین به خود اختصاص می دهد. در ایران نیز این هفته به نام هفته محیط زیست نامگذاری شده و در این مدت اقدام های مهمی برای بالا بردن آگاهی مردم در خصوص حفاظت از محیط زیست انجام می شود.
چگونه می توان فرهنگ سازی مناسبی در امر حفاظت از محیط زیست انجام داد؟
با توجه به اهمیتی که محیط زیست سالم در زندگی افراد جامعه دارد، نقش فرهنگ سازی در کاهش آسیب های ناشی از تخریب ها و آلاینده های محیط زیستی بسیار با اهمیت است، از این رو یک روز را به عنوان روز جهانی زمین پاک نامگذاری کرده اند.
در اصل 50 قانون اساسی نیز توجه خاصی به محیط زیست شده و حفاظت از محیط زیست برای نسل امروز و نسل های بعد، یک وظیفه عمومی برای همه دانسته شده که همه موظف به اجرای آن هستند.
خانواده شما در این زمینه چه همکاری هایی با شما داشته اند؟
در زمینه حمایت خانواده باید بگویم که بیش از نیمی از عمرم را در پژوهشگاه صنعت نفت گذراندم و این تجربه را داشتم که با فرزند کوچک در کشور دیگری درس بخوانم که نقش همسرم در این مسیر بسیار پررنگ بود و همواره با بنده همکاری و همراهی داشتند.
در دوران خدمت خود با چه تلخی ها و شیرینی هایی روبه رو بودید؟
درباره شیرینی ها و تلخی های کار باید بگویم که کار تحقیقاتی ساعت و زمان نمی شناسد، بخصوص در سال های اخیر که درگیر پروژه های بین المللی بودم، هر روز هفته 10 تا 15 ساعت کار می کردم و در حال ارتباط با کارفرما و همکاران بودم؛ اما به دلیل علاقه ای که داشتم، با دل و جان این کارها را انجام می دادم واکنون احساس رضایتمندی می کنم.
سخن آخر
به بانوان شاغل توصیه می کنم که به دنبال علاقه خود بروند و همانطور که دوست دارند، قدم بردارند. اکنون که در شرف بازنشستگی هستم، خوشحالم که تجربیات خوبی را از کار در صنعت نفت به دست آورده ام.