وقتی راهبرد نفتی ایران معادلات غربی ها را ناکام می کند
مشعل آنچه مسلم است؛ ایران به دنبال گسترش تعاملات اقتصادی و سیاسی با کشورهای همسایه و در اختیار گرفتن قدرت تجارت انرژی در جهان است. افزایش مبادلات منطقه ای به دلیل پایداری نظام تحریم ها از چند جنبه حائز اهمیت است. متنوع کردن مسیرهای تجارت منطقه ای، تامین منافع سیاسی-امنیتی و به دنبال آن افزایش تولید و رونق اقتصادی، از مهمترین دستاوردهایی است که با اتکا به آن می توان از تفوق سیاسی و اقتصادی کشورهای سلطه طلب رهایی جست.
اهمیت صنعت نفت، به عنوان گلوگاه اقتصادی کشور به حدی است که مهم ترین خط مشی مجموعه وزارت نفت دولت سیزدهم به بازپس گیری بازارهای هدف انرژی معطوف شده است که در این میان افق های پیش روی توسعه تجارت انرژی با روس ها و قول همکاری این همسایه شمالی، نویدبخش فردایی تازه در عرصه تعاملات منطقه ای خواهد بود.
اکثر تحلیلگران باور دارند ظرفیت ها و فرصت های بی بدیلی برای همگرایی و گسترش تعاملات دوجانبه میان ایران و روسیه در حوزه انرژی مطرح بوده که تحقق آن را در چارچوب یک معامله برد-برد امکان پذیر می کند.
عزم دولتمردان برای اعتلای نام ایران
در این روزها تصویب سند همکاری های ایران و فدراسیون روسیه در سرخط خبرهای رسانه های داخلی و خارجی قرار دارد. نگاه ایران به شرق که تقویت بنیه اقتصادی و نظامی کشور را در پی خواهد داشت، به خشم آمریکا و متحدان غربی اش مبدل شده است. در چنین شرایطی سفر سیدابراهیم رئیسی، رییس جمهوری ایران که به دعوت ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه صورت گرفت، برای دو طرف برد-برد ارزیابی می شود. با توجه به اهمیت نقش و جایگاه کشور روسیه به عنوان یکی از مهم ترین عرضه کنندگان نفت و گاز جهان، توسعه و تقویت همکاری های مشترک در حوزه انرژی بین ایران و روسیه، ضرورتی جدی است.
رایزنی های رئیس جمهوری در دیدار با ولادیمیر پوتین که بیش از سه ساعت به طول انجامید، نشان از اراده ای جدی مبنی بر برقراری روابط راهبردی تهران- مسکو دارد. رئیسی در نشستی با ایرانیان مقیم روسیه به نقش قدرتمند و تاثیرگذار ایران و مسکو در منطقه و مسائل بین الملل اشاره می کند و برداشت از این دیدار و گفت وگو را منوط به رفع مشکلات و توسعه روابط می داند. او با اذعان به اینکه تمام تلاش اعضای دولت برای رفع مشکلات صادرات است، می گوید: ریسک پذیری درست است، اما تا حدودی اقتصاد باید قابل پیش بینی باشد تا فعالان این حوزه دچار خسارت نشوند. توجه به ظرفیت هایی که پیش تر مورد بی توجهی و یا بعضا کم توجهی دولتمردان بوده است، در سیاست خارجی دولت سیزدهم رخ خواهد داد، که رئیس جمهوری با اشاره به این مهم عنوان می کند: تاکید ایران بر سیاست متوازن، با نگاه به همه دنیاست و اراده ایران و روسیه فعال سازی ظرفیت های دو کشور است.
آغازی دوباره برای نجات بازار نفت
آمریکا با علم به این اصل که صنعت نفت و گاز قلب تپنده اقتصاد ایران است و آینده منافع ملی به نوعی با این صنعت سرنوشت ساز گره خورده است، همه عزم خود را جزم کرده تا موجباب از هم پاشی اقتصادی کشور را فراهم آورد. به این منظور مجموعه وزارت نفت در ماه های اخیر برای عبور از بحران و چالش های موجود، تلاش مضاعفی را آغاز کرده است، به طوری که از رهگذر دیپلماسی انرژی فعال و بین المللی، توانست تاکنون به دستاوردهای ارزنده و قابل توجهی در ابعاد مختلف سیاسی و اقتصادی نائل آمده و موفقیت های قابل توجهی نیز به دست آورد.
بدون شک تحقق راهبردهای نفتی اتخاذ شده در دولت سیزدهم مبنی بر تصاحب سهم بازار انرژی منطقه، بر افق توسعه اقتصادی و ارتقای منافع ملی ایران ترسیم شده و این مولفه با تلاش های انجام شده به زودی محقق می شود. قطعا توافق های نفتی با روسیه همه معادلات آمریکا و متحدان غربی اش را در خاورمیانه برهم خواهد زد و سرآغاز شروعی دوباره برای نجات بازار نفت و گاز ایران خواهد بود.
جواد اوجی، وزیر نفت در سفر اخیرش به روسیه ضمن تبیین مهم ترین برنامه های تحت مدیریت وزارتخانه متبوعش در دیدار با مقامات روسی، از امضای چند سند مهم با روس ها در حوزه توسعه میدان های نفت و گاز، پتروپالایشگاه و انتقال دانش و فناوری مرتبط با حوزه انرژی خبر می دهد و ابراز امیدواری می کند: مردم ایران به زودی آثار این توافق های نفتی را خواهند دید؛ به جرات می گویم سفر به مسکو یکی از پربارترین سفرها بود و بسیار بیشتر از آنچه انتظار داشتیم، حاصل شد.
قطع به یقین این جمله وزیر نفت، بیش از هرچیز مبین غفلت و بی عملی دولت گذشته برای توسعه و تداوم سطح همکاری با کشورهای منطقه ای است. به هر تقدیر درس گرفتن از بی توجهی های گذشته بسیار حائز اهمیت است و اثبات چرایی این دست از تغییر و تحولات را بیش از هرزمان دیگری نمایان می سازد.
تدوین نقشه راه جامع همکاری های مشترک در تمام زیرمجموعه های حوزه نفت و انرژی، از دیگر عناوین خبری بود که اوجی در اظهارات خود به آن اشاره و یادآوری می کند: ایران از یک ماه گذشته پیشنهادهای خود را به طرف های روس ارائه کرده است و شرکت های توانمند روسی نیز علاقه مندی خود را برای همکاری اعلام کردند. روس ها نیک واقفند که عزم وزارت نفت دولت سیزدهم بر استحکام و استمرار روابط دوجانبه استوار است.
در این نوشتار، تلاش خواهد شد تا ضمن بازخوانی روابط ایران و روسیه همه جوانب و راه های تاثیرگذار در نزدیکی روابط دو کشور بررسی شود.