صنعت پتروشیمی در آخرین سال قرن رکورد بهره برداری و تولید را شکست
سال برداشت 25 میلیون تنی
مشعل سال 99 که بسیاری به عناوین مختلف آن را آخرین سال قرن مطرح کرده اند، به سختی و اتفاقات عجیب به ماه های آخرش نزدیک می شود. شاید از بسیاری جهات به خصوص تهدیدی که شیوع کرونا برای جان همه انسانها داشت، سال 99 سالی سخت و پر از نگرانی بوده اما برای صنعت پتروشیمی سالی همراه با سود و درآمد و اقداماتی جدید و رو به جلو بوده است و تلاش شد تا آخرین خاطرات از سال پایانی قرن که سال پایانی دولت دوازدهم هم است، با خبرهای خوب و امیدوار کننده همراه باشد. برنامه تولید و توسعه در این مدت بدون اخراج و بیکاری کارگران و حادثه ای جدی ادامه داشت و با وجود ادامه محدودیتهای کرونایی، افتتاح ها از راه دور و با دستور رئیس جمهور و وزیر نفت برنامه ریزی و اجرا شد. طبق برنامه ریزی هایی که اواخر سال گذشته و سال جدید تحت تاثیر شرایط روز اقتصاد کشور، تحریم ها و تحولات کرونایی رخ داد ، بخشی از برنامه های توسعه ای در بخش پتروشیمی تحت تاثیر قرار گرفت و اگرچه افتتاح 17 پروژه در دستور کار قرار داشت، اما روند افتتاح و بهره برداری تعدادی از آنها با اندکی تاخیر رو به رو شد و مابقی در نوبت افتتاح قرار گرفتند. در این مدت 6 پروژه افتتاح شده و سه پروژه دیگر هم همین پنج شنبه گذشته (4 دی ماه) با دستور آنلاین رئیس جمهور افتتاح شدند و به گفته بهزاد محمدی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، حداقل 4 تا 5 پروژه دیگر هم تا پایان سال به همین شکل آماده افتتاح و بهره برداری رسمی آنلاین قرار می گیرند و در آستانه سال جدید خبرهای خوش افزایش تولید و صادرات و تامین ارز مورد نیاز کشور را شاهد خواهیم بود. بیژن زنگنه، وزیر نفت هم تیرماه در حاشیه افتتاح پتروشیمی میاندوآب گفت که با افتتاح 17 پروژه پتروشیمی ، ظرفیت تولید پتروشیمی 25 میلیون تن افزایش خواهد داشت.
افتتاح هایی که منتظر حضور رسمی نماند
پتروشیمی میاندوآب، اولین چراغ افتتاح های غیر رسمی در سال 99 را درمیان روزهای گرم تابستان روشن کرد. این مجتمع در زمینی به مساحت ۲۲ هکتار در شهرستان میاندوآب و با دانش فنی (لیسانس) شرکت میتسویی ژاپن ساخته شده و بیشترین سهام آن متعلق به هلدینگ باختر است. پلی اتیلن سنگین میاندوآب با ظرفیت تولید سالانه ۱۴۰ هزار تن محصول در مسیر خط لوله اتیلن غرب و سرمایه گذاری ۴۰ میلیون یورو و ۸ هزار میلیارد ریال ساخته شده است. این مجتمع برای تولید محصول به سالانه ۱۴۰ هزار تن اتیلن و ۲ هزار تن بوتن ۱ نیاز دارد که اتیلن از خط لوله اتیلن غرب و بوتن ۱ از مجتمع های پتروشیمی دیگر تأمین خواهد شد. محصولات این مجتمع به عنوان خوراک واحدهای پایین دستی تولیدکننده انواع لوله، قطعات پلاستیکی، کابل و... استفاده خواهد شد. نکته حائز اهمیت، تولید پلی اتیلن با کاتالیست ایرانی برای نخستین بار در کشور در این واحد است.
برنامه بعدی افتتاح های سه گانه شامل پتروشیمی کاوه ، واحد کاتالیست لرستان و پتروشیمی کیمیای پارس خاورمیانه بود که همزمان مردادماه 99 به بهره برداری رسمی رسیدند که البته از مدتها قبل تولید خود را شروع کرده بودند اما در انتظار افتتاح رسمی با دستور رئیس جمهور بودند. پتروشیمی کاوه با تولید روزانه ۷ هزار تن محصول و سرمایه گذاری ۹۵۰ میلیون دلار یک رکورد قابل توجه در تولید متانول دارد. این مجتمع با دریافت روزانه ۶ میلیون مترمکعب گاز طبیعی، دارای ظرفیت تولید سالانه ۲.۳ میلیون تن متانول با گرید AA است و پیش بینی می شود سالانه ۴۰۰ میلیون دلار برای کشور درآمدزایی داشته باشد. حدود ۱۳۵۰ نفر در مجتمع پتروشیمی کاوه فعالیت می کنند که ۶۰ درصد این کارکنان بومی هستند. متانول کاوه به دلیل قرار گرفتن در نزدیکترین فاصله به خلیج فارس و ساحل و در اختیار داشتن یوتیلیتی و اسکله صادراتی اختصاصی قابلیت بارگیری کشتی با ظرفیت ۱۰۰ هزار تن را دارد. این مجتمع ۹ مخزن ذخیره با ظرفیت ۴۲۰ هزار تن متانول نیز دارد که در نوع خود منحصربه فرد است.
واحد تولید کاتالیست پتروشیمی لرستان نیز یکی از پروژه های کاربردی و مهم صنعت پتروشیمی است که با هدف تولید سالانه ۱۰۰ تن کاتالیست مورد نیاز تولید انواع پلی اتیلن با دانش فنی شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی به بهره برداری رسمی رسید. این مجموعه نتیجه سرمایه گذاری ۲۰ میلیون دلاری هلدینگ باختر است که پیش بینی می شود سالانه حدود ۳۰ میلیون دلار برای کشور درآمدزایی داشته باشد. پتروشیمی کیمیای پارس خاورمیانه واحد دیگری بود که هلدینگ پتروفرهنگ آن را بعد از ماه ها تولید آزمایشی برای بهره برداری رسمی آماده کرد. این پروژه در مدت 4 سال و براساس برنامه زمان بندی پیش بینی شده عملیاتی شد و با ظرفیت تولید یک میلیون و ۶۵۰ هزار تن متانول به بهره برداری رسید. این مجتمع روزانه ۴.۵ میلیون مترمکعب گاز طبیعی دریافت می کند و براساس برنامه ریزی های انجام شده، سالانه ۳۰۰ میلیون دلار درآمد از محل صادرات محصول این واحد نصیب کشور می شود. گفته شده که در این پروژه با سرمایه گذاری 600 میلیون دلاری برای ۷۰۰ نفر شغل ایجاد شده است. پتروشیمی بوشهر پروژه دیگری بود که شهریور ماه با دستور رییس جمهور با ظرفیت ۴ میلیون تن در سال افتتاح شد. عملیات اجرایی پتروشیمی بوشهر در سه قطعه زمین مجزا به وسعت ۷۰ هکتار با هدف دریافت خوراک (گاز غنی ترش) از بالادست و شیرین سازی گاز، استحصال اتان و تولید متانول، اتیلن، اتیلن گلایکول ها، پلی اتیلن سنگین، اسید استیک و وینیل استات با ظرفیت سالانه ۶ میلیون تن در سال با اخذ مجوز از وزارت نفت از سال ۹۰ آغاز شد. فاز نخست پتروشیمی بوشهر سالانه حدود ۳۷۰ میلیون یورو برای کشور درآمدزایی خواهد داشت، همچنین این طرح در دوران بهره برداری برای ۱۵۰۰ نفر ایجاد اشتغال کرده است. پتروشیمی لردگان پروژه دیگری بود که در آذرماه با هدف تولید سالانه ۱۰۷۵ هزار تن اوره و ۶۷۷ هزار تن آمونیاک به بهره برداری رسید. ارزش محصولات این مجتمع ۲۴۰ میلیون دلار است و سالانه ۳۲۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی برای سوخت و ۴۲۹ میلیون مترمکعب گاز طبیعی به عنوان خوراک نیاز دارد که از خط لوله گاز سراسری تأمین می شود. پتروشیمی لردگان در زمان اجرای پروژه به طور متوسط برای ۲۸۰۰ نفر به صورت مستقیم و برای ۴۵۰ نفر به طور غیرمستقیم شغل ایجاد کرد و در زمان بهره برداری نیز زمینه اشتغال ۷۰۰ نفر به طور مستقیم و بیش از ۱۵۰۰ نفر به صورت غیرمستقیم را فراهم کرده است.
افتتاح های داغ در شروع زمستان
پتروشیمی ایلام دارای 4 واحد فرآیندی گوگرد زدایی خوراک ، الفین ، پلی اتیلن سنگین و سرویسهای جانبی است که واحدهای فرآیندی پلی اتیلن و سرویسهای جانبی در فاز اول از اردیبهشت 1393 با حضور رئیس جمهور روحانی افتتاح شد و حالا دو واحد فرآیندی دیگر یعنی واحدهای گوگرد زدایی و الفین ایلام در همین روزهای پایانی پاییز به بهره برداری رسمی با دستور رئیس جمهور رسیدند. خوراک واحد پلی اتیلن سنگین از طریق خط لوله اتیلن غرب تامین می شود. در این پروژه 866 میلیون یورو سرمایه گذاری شده است و در زمان اجرای این پروژه حداقل 400 نفر در آن مشغول به فعالیت بوده اند. واحد الفین پتروشیمی ایلام به الفین سیزدهم معروف است و تنها واحد الفین در غرب کشور است. این پروژه 458 هزار تن اتیلن ، 124 هزار تن پروپیلن ، 132 هزار تن بنزین پیرولیز و 33 هزار تن سوخت مایع در سال تولید می کند.
واحد دیگری که به طور همزمان با دستور رئیس جمهور به بهره برداری رسمی رسید طرح سولفات پتاسیم پتروشیمی ارومیه بود. پتروشیمی ارومیه از سال 74 مشغول فعالیت است اما از سال 97 برای واحد سولفات پتاسیم به ظرفیت 40 هزار تن سولفات پتاسیم و 50 هزار تن اسید کلریدریک برنامه ریزی شد. در این پروژه در زمان بهره برداری 50 نفر به طور مستقیم و 230 نفر به طور غیر مستقیم مشغول به کار خواهند بود. سرمایه گذاری صورت گرفته در این پروژه نیز در مجموعه ریالی و ارزی 11.6 میلیون یورو بوده است.
اما پروژه پتروشیمی هگمتانه که شروع پروژه آن به سال 82 برمی گردد هم بالاخره با تلاش صنعت پتروشیمی آماده افتتاح رسمی شد و به بهره برداری رسید. خوراک پتروشیمی هگمتانه 45 هزار تن ونیل کلراید منومر درهر سال است. این طرح به منظور تولید 45 هزار تن PVC مدیکال گرید پیش بینی شده که در مجموعه 38 میلیون یورو در آن سرمایه گذاری شده است و در دوران بهره برداری 250 نفر به طور مستقیم در آن مشغول به کار خواهند بود.
افتتاح های زمستانه کدامند ؟
به گفته بهزاد محمدی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی چهار تا پنج پروژه دیگر در نوبت افتتاح در سه ماه پایانی سال و زمستانی قرار دارند که چند پروژه یعنی پالایشگاه گازی بید بلند 2، طرح اوره و آمونیاک مسجد سلیمان، طرح پتروپالایش کنگان و پی. وی. سی ماهشهر به احتمال زیاد در این گروه قرار می گیرند. این پروژه ها تکمیل و آماده بهره برداری رسمی و یا در جریان تولید آزمایشی هستند و در نوبت برای افتتاح رسمی با دستور رئیس جمهور قرار دارند.