گفت و گو با پژوهشگر برجسته ادبيات فارسی از خانواده بزرگ گاز
عبور از دوران سخت کرونا با ادبیات
مشعل حسين بيغش، همكار امور حراست شركت مهندسي و توسعه گاز و پژوهشگر ادبيات فارسي سال هاست كه برگ هاي كتاب زندگي اش را با رنگ هنر، شعر و ادبيات جلا بخشيده و اكنون مراحل پاياني رساله دكترايش در زمينه ادبيات فارسي را مي گذراند. او سال ها تحقيق در زمينه نظريه هاي ادبي جديد و نشانه - معناشناسي را در كارنامه خود دارد و بتازگي نيز كتابي با عنوان «مولانا و مينيماليزم» را به زيور طبع آراسته است. انتشار مقالات متعدد در ژورنال ها و همايش هاي معتبر ملي و بين المللي، بخشي از رزومه علمي پژوهشگر جواني است كه آوازه نوآوري هاي تحقيقاتي اش از مرزهاي كشور فراتر رفته و در رويدادهاي تخصصي ادبيات در كشورهاي ارمنستان، تركيه، كانادا و هند مطرح شده است. با حسين بيغش كه ادبيات را راهي براي تعالي و سلامت روح جامعه مي داند، درباره فوايد و راه هاي انس با ادبيات فارسي گفت وگو كرده ايم که در ادامه مي خوانيم.
تعريف شما از شعر چيست و مانوس بودن با ادبيات و هنر چه حال و هوا و تاثيراتي دارد؟
انسان در لحظه هايي خاص و منحصر به فرد از زندگي مي تواند ناب ترين و خالص ترين درونيات و مكنونات قلبي خود را در قالب هاي زيبا، موزون و مخيل بيان كند. در واقع شعر از اعماق جان انسان ها برمي آيد. يك مقوله معنوي و جوشيده از درون انسان است كه با روح و روان سروكار دارد. از آنجا كه شعر، زبان آزاد و رهايي دارد، به آساني مي تواند بيان و منظور شاعر را بيان كند، از اين رو است كه قالب هاي شعري اجتماعي، اعتراضي، عاشقانه و سياسي شكل گرفته اند. ادبيات، ارتباط مستقيمي با روح جامعه دارد و يقينا مردمي با حال بهتر، انگيزه بيشتري براي نوآوري، خلاقيت و ترقي دارند. ما اگر بتوانيم مطالعه اشعار، موسيقي يا كتاب هاي الهام بخش و اميدآفرين را در زندگي روزمره مردم وارد كنيم، مطمئنا جامعه اي آرام تر، شادتر و رو به پيشرفت خواهيم داشت.
انس با ادبيات در محيط كار چه دستاوردهايي دارد؟
انس با ادبيات سبب تلطيف روح انسان مي شود. طبيعي است كه در ارتباطات انساني و محيط كار هم انسان هاي اهل هنر، رفتارها و برخوردهايي بهتر و حساب شده دارند و در تعامل با همكاران و ارباب رجوع مي توانند تاثير خوبي بر فرد مقابل گذاشته و فضايي آكنده از تفاهم، مدارا و همدلي برقرار كنند.
در زندگي ماشيني امروز، شعر چگونه مي تواند راهي براي بهتر كردن حال انسان ها باشد؟
جالب است بدانيد كه انگيزه اصلي من براي پژوهش در حوزه مينيماليزم، يافتن راهكاريي براي كاربردي كردن اين نظريه در متن جامعه و بهره گيري از فوايد و تاثيرات بي پايان هنر براي آسايش روح و روان هموطنان بوده است. فراموش نكنيم كه تولد مينيماليزم در غرب، همزمان با وقوع جنگ ها و كشمكش هاي اقتصادي و اجتماعي صورت گرفت، يعني زماني كه مردم دلزده از منازعات آزاردهنده، به دامان پرمهر هنر و ادبيات پناه مي بردند تا مرهمي براي تسكين سرخوردگي هايشان بيابند و نور اميد را به قلب هاي خسته شان بتابانند. شايد انسان عصر مدرن، ديگر وقت و حوصله كافي براي مطالعه رمان چند صد صفحه اي نداشته باشد، اما مينيماليزم راهي است كه او را با ادبيات آشتي مي دهد و سلامت روح را به مخاطبش هديه مي كند.
اشاره كرديد كه مردم در تلاطمات جامعه به دامن ادبيات پناه مي برند. در اوضاع كنوني كه ويروس كرونا آرامش جامعه را خدشه دار كرده، شعر چگونه مي تواند التيام بخش آلام مردم باشد؟
نسخه نجات بخش شاعران براي آسان تر كردن شرايط سخت، دعوت مخاطبان به نيكي، همدلي و تاكيد بر اين نكته بوده كه انسان ها مادامي كه با هم متحد هستند، مي توانند بر ياس و نا اميدي غلبه كنند و با گذر از توفان حوادث راهي به سوي روشني و نور بگشايند . ضمن آنكه همه آنها بلاها و مصائب را بخش لاينفك زندگي بشر توصيف كرده اند كه هميشه گذراست و به قول معروف پايان شب سيه، سپيد است. اگر بخواهيم نمونه هايي ذکر كنيم در آثار خارجي مي توان به رمان «طاعون»، اثر آلبر كامو اشاره كرد كه در نقطه اوج اين رمان چنين آمده است: «در پايان، نجات يافتگان از طاعون درسي مي آموختند. آنها مي دانستند تنها چيزي كه هميشه مي توان مشتاقش بود و در مواقعي به آن رسيد، عشق به انسان و همنوع است». نسخه اي كه شعراي ايراني براي نجات از بلاها به مردم ارائه مي كردند، نيز همين دعوت به نيكي، همدلي و اتحاد بين انسان ها بوده است. در آثار ارزشمند اين سرزمين هم نمونه هايي داريم نظير: «الا اي خريدار مغز سخن/ دلت بر گسل زين سراي كهن/ همه خاك دارند بالين و خشت / خنك آنكه جز تخم نيكي نكشت». يا فردوسي در ابياتي ديگر مي گويد: «ز دانا تو نشنيدي آن داستان/ كه بر گويد از گفته باستان / كه گر دو برادر نهند پشت پشت/ تن كوه را سنگ ماند به مشت». مولوي نيز اتحاد و همدلي را عامل رحمت خداوند مي داند، آنجا كه مي گويد: «گرگ اغلب آن زمان گيرا شود/ كز رمه شيشك به خود تنها شود» (اگر گوسفند از گله اش دور شود به آساني طعمه گرگ خواهد شد). يا او در ابياتي مشابه اين گونه مي گويد: «قدرت اندر فعل آيد ز اتفاق / چو قِرانِ ديو با اهل نفاق». حكيم نظامي گنجوي نيز با زيباترين تعبير، انسان ها را به اتحاد دعوت مي كند: «با مردم در آميز اگر مردمي/ كه با آدمي خوگر است آدمي» يا استاد تمثيل و ضرب المثل، صائب تبريزي نيز با ابياتي لبريز از اميد، انسان ها را به همدلي دعوت مي كند: «رشته پيوند ياران را بريدن سهل نيست/ چهره برگ خزان زرد از جدايي مي شود/ اتفاق دوستان با هم دعاي جوشن است/ سختي از دوران نبيند دانه تا در خرمن است.» حافظ نيز همچون هميشه دلي پراميد دارد و وعده گذرا بودن مشكلات را مي دهد و مخاطب را از غصه خوردن بر حذر مي دارد: «دور گردون گر دو روزي بر مراد ما نرفت/ دائما يكسان نباشد حال دوران غم مخور.» در صدر همه شاعران كه نگاه انساني در آثارشان موج مي زند، سعدي شيرين سخن است كه مي فرمايد: «بني آدم اعضاي يك پيکرند/ كه در آفرينش ز يك گوهرند/ چو عضوي به درد آورد روزگار/ دگر عضوها را نماند قرار/ تو كز محنت ديگران بي غمي/ نشايد كه نامت نهند آدمي. در دوره معاصر نيز اميرهوشنگ ابتهاج با تعبير بسيار زيبا، صبوري را سبب گشايش مي داند: امروز نه آغاز و نه انجام جهان است/ اي بس غم و شادي كه پس پرده نهان است/ گر مرد رهي غم نخور از دوري و ديري/ داني كه رسيدن هنر گام زمان است.»
يك نكته اساسي در بيماري كوويد 19 تضاد آن با سرشت اجتماعي انسان و سوق دادن ناگزير انسان ها به دوري از يكديگر است. ادبيات در اين زمينه چه را ه حلي دارد؟
راه حل بسيار ساده؛ اما سودمند؛ پناه بردن به كتاب. ما نبايد تاثير معجزه آساي يار مهربان در پر كردن خلاهاي انسان ها را دست كم بگيريم. كتاب با تصويرسازي و به مشاركت گرفتن ذهن مخاطب اوقات او را لبريز از لحظات زيبا و دلچسب مي كند. كتاب با پرورش تخيل، ذهن و فكر را به حركت در مي آورد و قوه خلاقيت را شكوفا مي كند و به اين ترتيب مانع از هجوم افكار منفي و مايوس كننده مي شود. بنابراين ما مي توانيم اين تهديد را به يك فرصت براي آشتي دوباره با كتاب تبديل كنيم. اشعار حافظ شيرين سخن به عنوان يكي از مردم پسندترين، در دسترس ترين و زيباترين گنجينه هاي ماست كه مي تواند دريايي از پند و حكمت و راه و رسم زندگي را به ما و فرزندان ما بياموزد.
به عنوان يكي از شيفتگان يار مهربان، لطفا چند كتاب خوب به خوانندگان نشريه معرفي كنيد؟
در آثار خارجي حتما توصيه مي کنم آثار آلبرکامو را مطالعه كنيد؛ مثل رمان «طاعون» که جالب است بدانيد از زمان شيوع کرونا، اين رمان فروش فزاينده اي داشته است. همچنين کتاب «سه شنبه ها با موري» از ميچ آلبوم که خيلي خوب است؛ البته مطالعه آثار کلاسيک خارجي که واقعا خوب هستند؛ مثل آثار نويسندگان روسي و «صد سال تنهايي» مارکز هم پيشنهاد مي كنم. کتاب هاي «عقايد يک دلقک»، «شازده کوچولو» و «دنياي سوفي» هم جايگاه خود را دارند؛ اما در حوزه آثار داخلي کتاب داستان هاي شاهنامه به نثر خيلي مي تواند در فهم و تسلط بر داستان هاي شاهنامه حکيم توس ياريگر باشد.کتاب هاي خانم زويا پيرزاد و کتاب چند جلدي افسانه هاي ايراني خيلي شيرين است. کتاب هاي رضا اميرخاني مثل «من او» واقعا گيرا و شاخص هستند. آثار نادر ابراهيمي مثل «چهل نامه کوتاه به همسرم» خيلي براي اين ايام مناسب است و همچنين کتاب «يک عاشقانه آرام» را هم به خوانندگان توصيه مي كنم. کتاب هاي «کافه پيانو» از فرهاد جعفري، «همنوايي شبانه ارکستر چوب ها» از رضا قاسمي، «کليدر» از محمود دولت آبادي، «شطرنج با ماشين قيامت» از حبيب احمدزاده، «آب هرگز نمي ميرد» از حميد حسام و «ناميرا» از صادق کاميار هم از جمله كتاب هايي هستند كه براي مخاطبان مفيد خواهند بود. به فراخور اين ايام مطالعه ترجمه هاي قرآن هم مي تواند آرامش بخش باشد.
سرگرم كردن كودكان از جمله دغدغه هاي والدين در عصر كروناست. لطفا چند كتاب كودك هم معرفي كنيد؟
در حوزه کودک «قصه هاي خوب براي بچه هاي خوب» از آذر يزدي، «365 قصه براي 365 روز» از مژگان شيخي، «داستان هاي مثنوي» و «شاهنامه براي کودکان» را پيشنهاد مي كنم.
شايد ملت هاي كمي در دنيا باشند كه از اين همه قدمت و درياي بيكران آثار فاخر در ادبيات و شعر برخوردار باشند. بي شك يكي از راه هاي پيشگيري از به فراموشي سپردن اين آثار گرانبها و ارزشمند سرزمين مان، خوانش مكرر و انس با آنهاست و البته پرواضح است جامعه اي كه مطالعه مي كند، مي انديشد و مي نويسد، لايق پيشرفت و توسعه است. پس آرزو دارم يكايك فرزندان اين مرز و بوم براي هميشه بر سر خوان پررزق ادبيات بنشينند و از نعمت هاي آن سرمست شوند.
همه پيش يزدان نيايش كنيد/ بخوانيد او را ستايش كنيد/ مگر كين بلاها ز ما بگذرد/ كزين پس كسي مان به كس نشمرد/ ز يزدان بخواهيد تا همچنين/ دل ما بدارد به آيين و دين
شرح عکس
فوتشال شيرازي
مسابقه فوتبال در شاليزار (فوتچل يا فوتشل) براي آماده شدن فصل جديد کشاورزي و شروع فصل نشا برنج برگزار مي شود. اين مسابقه، بهانه اي است تا در آغاز فصل نشا کاري پاي جوانان به شاليزار باز شود و مردم روستا از تماشاي اين مسابقه لذت ببرند. اين مسابقه فوتبال ميان اهالي روستاي درب قلعه بخش ايج استان فارس برگزار شد.
معرفی اپلیکیشن
AppLock
با استفاده از برنامه AppLock مي توانيد براي اپليکيشن هاي نصب شده در دستگاهتان رمز عبور تعيين کنيد. اين برنامه به نوعي اپليکيشن هاي نصب شده در دستگاه اندرويدي شما را قفل مي کند و از اجراي بدون اجازه آنها جلوگيري به عمل مي آورد. استفاده از برنامه AppLock بسيار ساده بوده و عملکرد آن فوق العاده دقيق است. شما تنها بايد پس از اجراي اين برنامه نسبت به انتخاب اپليکيشن هايي اقدام کنيد که قصد قفل شدن آنها را داريد. با استفاده از اپليکيشن AppLock حتي مي توانيد آيکون برخي از برنامه هاي اندرويدي مورد نظرتان را پنهان کنيد تا هيچ کس نتواند از وجود آن باخبر شود. همچنين مي توانيد براي اجراي برنامه هاي اندرويدي پنهان خود، کد دايلر اختصاصي تعيين کنيد. در اين شرايط به منظور اجراي آن برنامه بايد به دايلر يا بخش شماره گير گوشي مراجعه و سپس با وارد کردن کدي که خودتان تعيين کرده ايد، دستور اجراي آن برنامه مخفي را صادر کنيد.
LastPass and LastPast Authenticator
برنامه LastPass در اصل يک برنامه مديريت رمز عبور يا پسورد به شمار مي رود که به کاربر کمک مي کند تا رمز عبورهايي ساخته و آنها را به خاطر بسپارد. بنابراين اين برنامه، يک برنامه مديريت پسورد به شمار مي رود. با استفاده از اين برنامه ديگر نگراني براي به خاطر سپردن پسوردهاي پيچيده و مختلف خود نخواهيد داشت. اين اپليکيشن اندرويدي شامل ويژگي ها و قابليت هاي مختلف ديگري هم مي شود که توصيه مي کنيم با دانلود و استفاده از آن بيشتر با اين قابليت ها آشنا شويد.
Sleep as Android
برنامه اندرويدي Sleep as Android هم يکي از کاربردي ترين برنامه هاي اندرويدي کنوني موجود به شمار مي رود. اين برنامه قابليت رديابي وضعيت خواب شما را دارد. با استفاده از اين برنامه مي توانيد ساعت خواب خود را مشخص و براي بيداري در ساعت خاصي زنگ هشدار تعيين کنيد. سپس گوشي اندرويدي خود را در کنار تختخواب قرار دهيد. اين اپليکيشن Sleep as Android با توجه به حرکات شما ميزان کيفيت خوابتان را مي سنجد. اپليکيشن Sleep as Android با Android Wear و S Health پشتيباني مي شود. اگر قصد داريد که کيفيت خواب خود را افزايش دهيد يا حداقل آن را رديابي کنيد، همين حالا نسبت به دانلود اين برنامه Sleep as Android اقدام کنيد.