نخستين رويداد نوآوري «پتروليوم تيکاف» برگزار شد
پیوند صنعت نفت و دانشگاه
همزمان با آغاز هفته پژوهش، نخستين رويداد نوآوري وزارت نفت با عنوان «پتروليوم تيکاف» با محوريت به هم رساني حوزه هاي فناوري در بخش عرضه و تقاضا در پژوهشگاه صنعت نفت کليد خورد. در اين رويداد بزرگ شرکت هاي فعال در حوزه هاي نفت، گاز، پالايش و پتروشيمي، با اهدافي مشتمل بر توسعه، يادگيري، کارآمدسازي، انتخاب و فرصت سازي با همکاري پژوهشگاه صنعت نفت حضور داشتند.
بيژن زنگنه، وزير نفت در نخستين رويداد نوآوري وزارت نفت با عنوان «پتروليوم تيکاف» که 25 آذرماه برگزار شد، گفت: «سال 76 هيچ دانشگاهي به معناي واقعي در رشته هاي بالادستي صنعت نفت دانشجو نمي پذيرفت. حتي در دانشگاه صنعت نفت رشته اختصاصي براي بالادست، مثل مهندسي مخزن، بهره برداري يا مديريت مخزن، اکتشاف، حفاري و... به طور مشخص وجود نداشت، اما اين رشته ها در دانشگاه هاي برتر کشور ايجاد شد و امروز در سطح خوبي فارغ التحصيل داريم.»
وي افزود: «در دور جديد هم که به وزارت نفت آمدم، تلاش کرديم دانشگاه ها را وارد بحث پژوهش به معناي واقعي و نه شکلي کنيم تا پيوندهاي مستحکمي بين صنعت و دانشگاه شکل گيرد. امروز 26 طرح پژوهشي مهم شامل 9 قرارداد بالادستي براي افزايش بازيافت ميدان ها، پنج طرح اکتشافي و 12 قرارداد براي ايجاد انستيتوهاي پايين دستي نفت شامل پالايش، گاز و پتروشيمي با همکاري دانشگاه ها دنبال مي شود که بر اساس گزارش هاي ارائه شده، در قراردادهاي بالادستي و پايين دستي فاز اول تمام شده، فاز دوم اجرايي شده و بسته دوم قراردادهاي کلان اکتشافي هم تصويب شده و در حال پيشرفت است.»
وزير نفت با اشاره به اينکه اين روند با افت وخيزها و فرازونشيب هايي همراه است، تصريح کرد: «در راستاي تقويت پيوند صنعت و دانشگاه، تاکيد کرده ام که درهاي پژوهشگاه صنعت نفت هم بايد به روي استادان، دانشگاهيان و محققان باز باشد. در هيچ کجاي دنيا کارکنان دولت اختراع نمي کنند. اين اختراعات با باز کردن درهاي پژوهشگاه و استفاده محققان از امکانات انحصاري اين مجموعه امکان پذير خواهد شد. دستورعمل هاي آن نيز تا حدود زيادي ابلاغ شده و اميدوارم به خوبي انجام شود.»
زنگنه ادامه داد: «اميد بسياري به نيروهاي جوان و خلاق داريم. وظيفه خود مي دانم که اگر تجربه اي دارم، رايگان و بدون هيچ منتي در اختيار جوانان و استارت آپ ها بگذارم تا در بخش هاي مختلف صنعت نفت بتوانند ابراز وجود کنند، تقويت شوند و آينده صنعت نفت را رقم بزنند.»
حمايت از شرکت هاي دانش بنيان
وزير نفت با تاکيد بر حمايت از شرکت هاي دانش بنيان گفت: «کارهاي بزرگي مي توان براي حمايت از شرکت هاي دانش بنيان انجام داد؛ ساده ترين آن تضمين خريد کالاهاي نوآورانه است. به اين مفهوم که هر سازنده اي که بتواند کالا را البته به شرط آنکه آن کالا مورد نياز صنعت نفت باشد، بسازد و استانداردهاي آن را از انجمن نفت که متولي اين موضوع است، دريافت کند، خريد از او را تضمين مي کنيم و آن شرکت مي تواند با اتکا به اين تضمين، از بانک تسهيلات دريافت کند. کاري که سال هاست در بخش کشاورزي نيز در حال انجام است.»
زنگنه ادامه داد: «برنامه جديد وزارت نفت، حمايت از سازندگان داخلي با طرح ضمانت خريد است؛ به گونه اي که اين وزارتخانه خريد از سازندگاني که کالاهاي مورد نياز صنعت نفت را بسازند و گواهي کيفي آن را دريافت کنند، تضمين مي کند.»
وي پمپ هاي درون چاهي يا لوله هاي بدون درز را از کالاهاي مورد نياز صنعت نفت خواند و گفت: « در صورت تحقق ساخت چنين کالاهاي کيفي، هم زمان خريد خارجي آن کالاها را ممنوع خواهيم کرد.»
وزير نفت ادامه داد: «براي نخستين بار است که يک دستگاه اجرايي با حجم سرمايه گذاري عظيم و برخورداري از انواع خدمات فناورانه و تجهيزات پيچيده، خودش وارد عرصه حمايت از استارت آپ ها و شرکت هاي دانش بنيان شده و در اين زنجيره مي خواهد به طور جدي اثرگذار شود.»
زنگنه با اشاره به اقدام هاي بسياري که در اين زمينه از سوي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري انجام شده است، گفت: «آنها سرمايه گذاري نمي کنند بلکه سرمايه گذاري کشور از چند جهت است و مهم ترين آن نفت است از اين رو ورود نفت به اين حوزه مي تواند منشأ تحولات بزرگي باشد.»
تشکيل صندوق نوآوري نفت
وزير نفت درباره مجموعه ري که براي استقرار شرکت هاي دانش بنيان و استارت آپ ها در نظر گرفته شده است، گفت: «اين مجموعه با مساحت حدود 25 هکتار و برخورداري از سوله، ساختمان و... در اختيار اين شرکت ها قرار خواهد گرفت و مرحله نخست معماري و طراحي آن در دست انجام است. ممکن است در مرحله گذار تا استقرار در مجموعه ري، از امکانات فيزيکي پژوهشگاه استفاده شود. اين استارت آپ ها در صورتي که در ارتباط با نفت کار کنند، از مزيت هايي که نفت برايشان در نظر مي گيرد، بهره مند مي شوند. صندوق نوآوري يکي از اين مزيت هاست که ظرف يک هفته آينده پيشنهاد ما براي تشکيل اين صندوق با سرمايه اوليه 100 ميليارد تومان ارائه خواهد شد.»
وي افزود: «با مشورت صاحب نظران، فرآيندي به منظور انتخاب بهينه استارت آپ ها و شرکت هاي دانش بنيان براي استقرار در مجموعه ري طراحي شده است و برآورد مي شود حدود 100 تا 150 شرکت در ري مستقر شوند. يکي از حلقه هاي فرآيند طراحي شده، همين رويداد امروز (پتروليوم تيکاف) است.»زنگنه با بيان اينکه نيازها و چالش هاي ما بيشتر مربوط به مباحث نرم افزاري و فرآيندي است، يادآور شد: «هر هفته براي ارتباط مستقيم با استارت آپ ها و دانش بنيان ها وقت خواهم گذاشت و اميدوارم بتوانم مانند يک منتور کمک کرده و از اين مجموعه ها حمايت کنم.»
مي دانيم چگونه دوباره بازار نفت را به دست بياوريم
وزير نفت بعد از سخنراني در نخستين رويداد نوآوري وزارت نفت با عنوان «پتروليوم تيکاف»، نمايشگاه عرضه و تقاضا را افتتاح کرد و بعد از بازديد از اين نمايشگاه با حضور در جمع خبرنگاران به پرسش هاي آنها پاسخ داد.
زنگنه در پاسخ به پرسشي درباره سياست هاي آمريکا براي اعمال نفوذ در بازار جهاني نفت گفت: «من هيچ شکي ندارم که يکي از دلايل آمريکا براي تحريم ايران و ونزوئلا، فراهم کردن بازار براي نفت شيل خودش، آن هم با قيمت هايي است که سرمايه گذاري را توجيه کند. آمريکا در دو سال پياپي 2018 و 2019، هر سال 1.5 ميليون بشکه به توليد خود اضافه کرد که با قيمت هاي بالاي 60 دلار فروخت و بدون زحمت هم توانست با خارج کردن ايران و ونزوئلا، بازار را در اختيار داشته باشد، بنابراين اين موضوع تنها سياسي نبود، بلکه قضيه اقتصادي هم بود که پوششي سياسي به خود گرفت و با زور و گردن کلفتي آن را اعمال کردند.»وزير نفت ادامه داد: «من پيش از اينکه نگران اين مسائل باشم، نگران عقب ماندگي فناوري و پايين ماندن ضريب بازيافت نفت هستم.»
وي با بيان اينکه تحريم ها برداشته شود، ما و همکارانمان مي دانيم چگونه دوباره بازار نفت را به دست بياوريم و از پس قلدربازي ها که برخي توليدکنندگان عليه ما دارند، برآييم، گفت: «بايد تلاش کنيم تحريم را عزتمندانه برداريم.»
بايد تلاش کنيم تحريم را عزتمندانه برداريم
زنگنه به اين پرسش که «به نظر مي رسد ايران سهم خود را در بازار نفت از دست داده است و بازگشت به بازار در گرو اين است که تنوع بخشي کنيم، اما فناوري لازم را در اختيار نداريم، چه تدبيري براي اين موضوع انديشيده شده است؟» پاسخ داد: «يک بحث توليد محصولات پايين دستي است. اين موضوع هميشه در دستور ما بوده و در آن موفق هم بوديم، گرچه در ايران بعضي وقت ها هر کاري انجام دهيم، مي گويند کم است، اما کار بزرگي در پتروشيمي و پالايش انجام شده است.»وي افزود: «پارسال 5.8 ميليارد دلار خوراک به شرکت هاي پايين دستي پتروشيمي فروخته شده است. کدام صنعتي در کشور داريم که 5.8 ميليارد دلار خوراک به بخش پايين دستي فروخته باشد؟! همچنين پالايشگاه ها 5.5 ميليارد دلار به صنايع پايين دستي خوراک فروختند.»
سهميه خودروهاي ديزلي بر اساس پيمايش
زنگنه در پاسخ به پرسش درخواست اخير ايران از کره جنوبي براي دريافت بدهي خود از اين کشور گفت: «ما هميشه اين درخواست را داشتيم و موضوع تازه اي نيست. در واقع هر کشوري که پول هاي ايران در آن قفل شده، بايد آن را پرداخت کند و تنها مختص کره جنوبي نيست. بانک مرکزي اين موضوع را دنبال مي کند.»
وزير نفت درباره ادعاي دارندگان خودروهاي ديزلي که مي گويند سهميه سوخت خودروي آنها کم است، پاسخ داد: «سهميه سوخت اين خودروها بر اساس پيمايش و بارنامه است. ممکن است برخي از اين خودروها که داخل شهرها هستند، بارنامه نداشته باشند، اما ما هيچ محدوديتي براي آنها نگذاشته ايم.»
بهره مندي 95 درصدي از نعمت گاز
گازرساني به استان سيستان و بلوچستان ديگر پرسش مطرح شده از وزير نفت بود که وي در پاسخ گفت: «هم اکنون يک ميليون و 500 هزار خانوار در کشور از نعمت گاز طبيعي بهره مند نيستند، اين خانوارها براي گرمايش از نفت سفيد و براي پخت و پز از گاز مايع استفاده مي کنند.»زنگنه با اشاره به اينکه استفاده از گاز مايع در خودروها به دليل افزايش قيمت بنزين صرفه اقتصادي پيدا کرده و مردم به صورت غيرفني، غيرمجاز و غيراستاندارد از کپسول هاي گاز مايع براي سوخت خودروها استفاده مي کنند، افزود: «شرکت ملي پخش فرآورده هاي نفتي، رقم قابل توجهي را بيش از نياز استان هايي که از ال پي جي استفاده مي کنند، به شرکت هاي توزيع کننده تحويل داده است و توزيع کنندگان نيز اعلام مي کنند همه آن ميان مردم توزيع مي شود، اما مشکل اين است که اين کپسول ها به دست مصرف کننده خانگي نمي رسد.»وي ادامه داد: «تلاشمان اين است با پياده کردن سيستمي، مطمئن شويم کپسول ال پي جي به دست خانوار برسد.»وزير نفت درباره گازرساني هم با بيان اينکه 95 درصد جمعيت کل کشور از نعمت گاز طبيعي برخوردارند، اظهار کرد: «گازرساني به جنوب خراسان، بخشي از آذربايجان غربي، کرمانشاه، بخشي از فارس و سيستان و بلوچستان در حال انجام است.»زنگنه با بيان اينکه گازررساني به روستاها در طول شش سال و نيم اخير از مجموع گازرساني در طول سال هاي گذشته بيشتر بوده است، اظهار کرد: «پيش از اين دولت، به 14 هزار روستا گازرساني شده بود، در حالي که در طول 6 سال و نيم اخير گازرساني به روستاها از 15 هزار عبور کرده است.»
افزايش 2.2 برابري در حوزه توليد سوخت
وي در پاسخ به پرسش ديگري با محور بحث پالايشگاه سازي گفت: «طرح فراگير پالايشي سيراف (6 پالايشگاه هر يک با ظرفيت پالايش روزانه 60 هزار بشکه ميعانات گازي) در حال اجراست و بر اساس تفاهم هاي انجام شده، 20 هزار ميليارد تومان منابع مالي مورد نياز آن از طريق بانک مرکزي تامين خواهد شد.»وزير نفت ادامه داد: « اگر کسي مخالف پالايشگاه سازي است، چگونه توليد روزانه بنزين کشور را از 52 ميليون ليتر به روزانه 110 ميليون ليتر مي رساند، پس اگر موافق پالايشگاه سازي بودم، چه مي کردم؟ چه کسي در تاريخ صنعت نفت توانسته است افزايش 2.2 برابري در حوزه توليد سوخت را محقق کند، عده اي علاقه دارند چيزهايي را بگويند، ما هم توضيح مي دهيم، برخي اوقات شنيده مي شود، اما برخي اوقات هم آنقدر سر و صدا زياد است که شنيده نمي شود.»زنگنه با تاکيد بر اينکه اقدام هاي وزارت نفت در پالايشگاه سازي بسيار مهم و بزرگ است، افزود: «نمونه آن توسعه پالايشگاه تبريز، اصفهان و بندرعباس، آبادان و ستاره خليج فارس است، اما باز هم تاکيد مي کنم که مشکل سوخت کشور را نبايد در پالايشگاه ها جست جو کرد، بلکه مشکل سوخت کشور را بايد در فناوري خودروها جست وجو کرد.»
حرکت به سمت صنعت دانش بنیان
در ادامه اين رويداد، جعفر توفيقي، رئيس پژوهشگاه صنعت نفت، ضمن تبريك هفته پژوهش به تمامي فناوران در تمام نهاد هاي علمي و صنعتي كه باعث ارزش آفريني براي صنعت نفت و گاز كشور هستند، گفت: «خوشبختانه كشور ما بعد از عبور از استقرار اكوسيستم هاي آموزش عالي و پژوهشي، مدتي است كه وارد طراحي و استقرار اكوسيستم هاي نوآوي شده است و اين نويد بخش حركت ما به سمت صنعت دانش بنيان و اقتصاد دانش بنيان خواهد بود.» وي با بيان اينكه در طول سال هاي گذشته شاهد تلاش وزير نفت در شكل گيري عرصه اكوسيستم ها بوده ايم، افزود: «تشكيل اين اكوسيستم ها را مي توان در ايجاد رشته هاي مرتبط با حوزه نفت در دانشگاه هاي رتبه اول كشور، فارغ التحصيلي صد ها دانشجوي با استعداد در اين رشته و پيوستن آن ها به جمع خانواده صنعت نفت مشاهده كرد.» رئيس پژوهشگاه صنعت نفت افزود: «وزير نفت همواره در شكل گيري اكوسيستم پژوهشي كشور و انعقاد قرارداد هاي بسيار كلان با دانشگاه ها و حمايت از پايان نامه هاي مقاطع كارشناسي ارشد و دكتري نقش موثري داشته و اين امر سبب شده است كه صنعت نفت يكي از پيشگامان حوزه پژوهش در كشور باشد.» توفيقي با اشاره به طرح انديشه اكوسيستم نوآوري در صنعت نفت ادامه داد: «اين طرح كه تکميل کننده زنجيره ها و اكوسيستم هاي پيشين است، نويد بخش اين مدعاست كه صنعت نفت مسير متعالي و ترقي را در حوزه فناوري طي كرده و در توسعه صنعتي پيشگام است.» وي به مرکز نوآوري پژوهشگاه صنعت نفت اشاره کرد و گفت: «افتتاح مرکز نوآوري پژوهشگاه صنعت نفت شروعي خواهد بود براي توسعه انديشه اي كه در سطح وزارت نفت براي شكل گيري اكوسيستم نوآوري در صنعت نفت مطرح شده است.» رئيس پژوهشگاه صنعت نفت پژوهشگاه را داراي خدمات ارزشمند برشمرد و ادامه داد: «اين پژوهشگاه توانسته است در طول اين سال ها خدمات شايسته اي به صنعت نفت عرضه كند و اين خدمات از اثربخشي و تاثير گذاري بسزايي برخوردار بوده است و اميدواريم در ادامه فعاليت هاي خود با عزمي راسخ و با بهره برداري از زيرساخت هاي انساني و نيروهاي خلاق و ازمايشگاه هاي منحصر به فرد بتواند صنعت نفت كشور را در شكل گيري اين اكوسيستم ياري كند.»
افتتاح مرکز نوآوری پژوهشگاه صنعت نفت
در پایان این آیین با حضور وزیر نفت، مرکز نوآوری پژوهشگاه صنعت نفت با هدف به کارگیری ظرفیت های فکری جوانان دانشگاهی و حمایت از کسب وکارهای نوآورانه افتتاح شد. همزمان با این افتتاح مرکز رشد و نوآوری شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد نیز به صورت ویدئو کنفرانس افتتاح شد.